Tüketiciler Online Reklamlardan Ne Bekliyor? Ticaret Bakanlığı’nın 2023 Yılı Araştırması

2023 Yılı Ticaret Bakanlığı Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Araştırma Raporu’na göre Online Reklamlar ve Tanıtımlar;

10 dijital tüketiciden 4’ü internet ortamındaki reklamları ilgi çekici bulurken,
yaklaşık 6’sı online reklamların mal ya da hizmet satın alma noktasında etkili olduğunu belirtmektedir.
Tüketici tutumunu etkileyen online reklamların, doğrudan satın alım gerçekleştirmeye etki oranı ise %26,8’dir.
Anlaşılacağı üzere dijital reklamlar, tüketicinin farkında olacağı biçimde alışveriş davranışını biçimlendirmektedir.
Bununla birlikte tüketicilerin yarısından fazlası internet ortamındaki reklamlardan rahatsız olmaktadır.
Rahatsızlık seviyesi 10 tüketiciden 3’ü için «çok yüksek düzeyde»dir. Tüketici tutum ve davranışları üzerinde yüksek etkiye sahip olan online reklamların her 5 tüketiciden 1’i için yanıltıcı içerikte olduğu görülmektedir.
Dijital tüketicilerin yaklaşık 5’te 1’i ise yanıltıcı içerik nedeniyle mağduriyet yaşadığını belirmektedir. Başka bir anlatımla, internet reklamlarında yanıltıcı içerikle karşılaştığını belirten tüketicilerin % 80,3’ü, yanıltıcı reklam içeriği nedeniyle mağduriyet yaşamadığını belirtmektedir.
Demek ki tüketiciler ancak mağduriyet yaşadığında yanıltıcı reklam içeriğinin farkına varmaktadır.
Bu veriye göre tüketicilerin yanıltıcı reklam içeriğine ilişkin farkındalık düzeyleri oldukça düşüktür.
Bununla birlikte her 5 tüketiciden 1’i yanıltıcı reklam içeriğine bağlı biçimde mağdur olmaktadır.
Mağduriyet konusu genellikle ürün ve hizmetin gösterilenden farklı olmasın konusundadır. %6’lık oran ise reklamda gösterilenden farklı bir fiyattan ürün satın alım gerçekleşmesinden şikayetçidir.
Araştırma, dijital tüketicilerin %64’ünün internet siteleri ya da uygulamalarında yer alan içeriklerin gerçek mi reklam mı olduğuna ilişkin farkındalığının olmadığını göstermektedir.
Dijital ortamdaki içeriklerin reklam olup olmadığı konusunda hiç zorlanmayan tüketicilerin oranı ise yalnızca %6,6 olduğu görülmektedir. 10 dijital tüketiciden 6’sı reklam ya da satış kampanyalarındaki alt yazı, açıklama dipnot vb. türden içerikleri okuduklarını ifade ederken 4’ü bu açıklamaları okumadıklarını belirtmektedir.
Okuyanların ise %40’ı, ana mesaj ile alt metin ya da dip nottaki açıklama arasında çelişkili içeriklerle karşılaşıldığını belirtmektedir.
Bu tür çelişkileriler karşılaşan 4 dijital tüketiciden 1’i mağduriyet yaşamaktadır. Yaklaşık üç dijital tüketiciden biri, internet ortamında »sağlık beyanı» içerikli ürün tanıtımlarıyla karşılaşmaktadır.
Sağlık beyanı içerikli reklam ya da içerikle karşılaşan 3 tüketiciden 1’i alışveriş yapmaktadır.
İnternet ortamında sağlık beyanı içerikli ürün tanıtımına bağlı biçimde ürün satın alan 2 tüketiciden 1’i mağduriyet yaşamaktadır.
Araştırmanın bulgularına göre, İnternet ortamında yayımlanan bir mal ya da hizmet reklamlarında, geri dönüşüm, ekolojik gibi sembollerin kullanımı ya da çevre duyarlılığı içeren ifadelerin kullanımı tüketicilerin %64,5’inin satın alma kararını etkilemektedir.
Bu yöndeki çevresel beyanlara yönelik erkek tüketiciler ile 55 yaş üzeri tüketicilerin hassasiyetinin daha yüksek olduğu gözlemlenmektedir.

Yorumum:

Bu metin, 2023 yılında Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan bir araştırma raporunun özetini içermektedir. Bu rapor, dijital ortamlarda reklam ve haksız ticari uygulamaların tüketici haklarına etkilerini incelemektedir. Bu rapordan, dijitalde marka konumlandıran marka yöneticileri için dikkat etmeleri gereken bazı önemli noktalar çıkarmalıyız:

Tüketici Rahatsızlığı: Online reklamlardan rahatsız olan tüketicilerin oranı yüksek. Bu, markaların reklam stratejilerini daha kullanıcı dostu hale getirmeleri gerektiğini gösteriyor. Reklamların sıklığı, süresi, yerleşimi, sesi, görüntüsü gibi unsurlar tüketicilerin ilgisini çekmek yerine itici olabiliyor. Bu nedenle, reklamların tüketicilerin ihtiyaçlarına, tercihlerine ve davranışlarına uygun olması, onlara değer katan, eğlendiren, bilgilendiren ya da ilham veren içerikler sunması önemlidir.
Yanıltıcı İçerik: Yanıltıcı içerik, tüketiciler arasında mağduriyet yaratmakta ve marka imajına zarar vermektedir. Reklam içeriği açık, dürüst ve şeffaf olmalıdır. Reklamda vaat edilen mal ya da hizmetin gerçekte sunulanla uyumlu olması, fiyat, kalite, garanti, teslimat, iade gibi konularda tüketicileri yanıltmamak, reklamda kullanılan görsel, ses, yazı gibi unsurların gerçeği yansıtması gerekir. Ayrıca, reklamda ana mesaj ile alt metin ya da dip nottaki açıklama arasında çelişki olmamalıdır.
Farkındalık Düzeyleri: Tüketicilerin çoğu online içeriğin reklam mı yoksa gerçek mi olduğunu ayırt edemiyor. Bu nedenle, reklamların açıkça belirtilmesi ve etik kurallara uygun olması esastır. Reklamların kaynağı, amacı, hedefi, sponsoru gibi bilgiler tüketicilere sunulmalı, reklamların tüketicilerin kişisel verilerini, gizliliğini, güvenliğini ihlal etmemesi sağlanmalıdır. Reklamların tüketicilerin rızası olmadan onlara ulaştırılmaması, istemedikleri takdirde reklamlardan kolayca kurtulabilmeleri önemlidir.
Sağlık Beyanları: Sağlıkla ilgili beyanlar konusunda dikkatli olunmalı; bilgi sağlamak için güvenilir ve doğrulanabilir kaynaklar kullanılmalıdır. Sağlık beyanı içeren reklamlarda, tüketicileri yanıltıcı, abartılı, asılsız, bilimsel dayanağı olmayan, kanıtlanmamış, yasaklanmış ya da sakıncalı ifadeler kullanılmamalıdır. Sağlık beyanı içeren reklamların, ilgili kurum ve kuruluşlardan izin alınması, denetlenmesi ve onaylanması gerekmektedir.
Çevresel Beyanlar: Çevre duyarlılığı mesajları satın alma kararlarını etkileyebilir; bu nedenle bu tür beyanların doğru ve dürüst olması gerekir. Çevresel beyanlar, gerçekçi, somut, ölçülebilir, kanıtlanabilir ve güncel olmalıdır. Çevresel beyanlarda, tüketicileri yanıltıcı, abartılı, belirsiz, belgesiz, yasaklanmış ya da sakıncalı ifadeler kullanılmamalıdır. Çevresel beyanlarda, ilgili kurum ve kuruluşlardan izin alınması, denetlenmesi ve onaylanması gerekmektedir.

Bu noktalar, dijitalde marka konumlandıran marka yöneticileri için hem fırsat hem de sorumluluk oluşturmaktadır. Dijital reklamcılıkta, tüketicilerin haklarını korumak, güvenlerini kazanmak ve memnuniyetlerini sağlamak, markaların başarısı ve sürdürülebilirliği için hayati önem taşımaktadır.